Σκοταδισμός, θρησκευτικός φανατισμός, μισαλλοδοξία – με μια λέξη: ΦΑΣΙΣΜΟΣ (για ποια "ελευθερία της έκφρασης" μιλούν;...)

 

Μια σκηνή γνώριμη από παλιά. Μια χούφτα, τυφλωμένων από το μίσος για όποιον διαφέρει από τους ίδιους, αλαλαζόντων, μελών παραθρησκευτικών ομάδων, «ελληναράδων» και φασιστοειδών. Δίπλα τους, ρασοφόροι που παρερμήνευσαν  το ρόλο τους και  κάμποσες θεούσες, κραδαίνουν κομποσκοίνια, σταυρούς και εικόνες αγίων ουρλιάζοντας «κατάρα στους άπιστους»…

Τον Οκτώβριο του 1988 ένας παπάς, ένας θεολόγος και οχτώ «χριστιανικά σωματεία», κατέθεσαν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, επικαλούμενοι μεταξύ άλλων ότι «προσβάλλεται το θρησκευτικό τους συναίσθημα», ζητώντας «να απαγορευτεί η εισαγωγή, διάθεση και προβολή» της ταινίας «Ο τελευταίος πειρασμός» (The last temptation of Christ) του Μάρτιν Σκορσέζε, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη,  και «να διαταχθεί η κατάσχεσή της». Η ταινία ήδη προβαλλόταν με επιτυχία σε αθηναϊκούς κινηματογράφους.

Με έγγραφο του προς τα αρμόδια υπουργεία ο αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, ζητάει την απαγόρευση της προβολής της ταινίας. Ο (τότε) Μητροπολίτης Δημητριάδος Χριστόδουλος (μετέπειτα αρχιεπίσκοπος), σε πύρινο άρθρο του σε  εφημερίδα θρησκευτικού περιεχομένου, λίγο πριν η ταινία βγει στις αίθουσες, καλεί τους πιστούς να ξεσηκωθούν:

«[…]Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΚΑΛΕΙΤΑΙ να αποδείξει ποιος είναι και τι ζητεί. Η ταινία μπορεί να έλθει σύντομα και να αρχίσει να προβάλλεται. Θα την φέρουν πρώτα οι έμποροι του Μαμμωνά και ύστερα οι τυφλωμένοι αντίχριστοι. Τη δουλειά τους θα κάνουν, σε βάρος της πίστεώς μας και της ανοχής μας. το κράτος υποκριτικά φερόμενο, επικαλείται την ελευθερία του λόγου και του στοχασμού, ενώ όταν θίγεται ο αρχηγός του ή ο πρωθυπουργός του ή τα εθνικά του συμφέροντα, επιστρατεύει εισαγγελείς και δικαστάς, για να χειρισθούν αυστηρά τον πέλεκυ του νόμου. Εάν κι εμείς με την ανοχή ή την αδιαφορία μας συνεργήσουμε στο έγκλημα, θα είμαστε άξιοι της τύχης μας. οι μουσουλμάνοι, όταν θίγεται ο Μωάμεθ τους, περνούν εν στόματι μαχαίρας τους υβριστές. Και οι Εβραίοι, όταν υβρίζεις την Ιερουσαλήμ, σε προγράφουν ομνύοντες εκδίκησιν. Εμείς τώρα που μας προσβάλλουν ό,τι ιερώτερο έχουμε και μας προσκαλούν να πληρώσουμε και το τίμημα της δικής των αισχρότητος, θα υποκύψουμε;»

Στις 13 Οκτώβρη του 1988, τα μέλη της «σκηνής» που περιγράψαμε πιο πάνω διοργανώνουν συλλαλητήριο ενάντια στην προβολή της ταινίας. Μαζεύονται αρκετοί. Συγκεντρώνονται έξω από τον κινηματογράφο «ΟΠΕΡΑ» της οδού Ακαδημίας που φρουρείται από τα ΜΑΤ. Κραδαίνουν σταυρούς και εικόνες, κραυγάζοντας συνθήματα όπως «ο λαός απαιτεί η ταινία να καεί» και «έξω οι αντίχριστοι». Επιχειρούν να εισβάλλουν στην αίθουσα αλλά απωθούνται. Ένα μεγάλο μέρος της συγκέντρωσης αποσπάται και ανηφορίζει προς το Κολωνάκι. Φτάνει έξω από τον κινηματογράφο «EMBASSY» που επίσης φρουρείται.

Επιχειρούν να εισβάλλουν. Πέφτουν τα πρώτα δακρυγόνα. Ακολουθεί πανδαιμόνιο με τις ορδές των «πιστών» να επιτίθενται κατά κύματα στα κατεβασμένα ρολά του κινηματογράφου όπου μέσα υπάρχουν θεατές που βλέπουν (;) την ταινία.

"Τα Νέα", 14 Οκτώβρη 1988

Την επόμενη μέρα, η εφημερίδα «Τα Νέα» θα γράψει:

«Σε έξαρση χριστιανικής πίστης, μερικοί άρχισαν να σπάνε την πίσω πόρτα του σινεμά, στην οδό Λεβέντη. Όσοι πρόλαβαν, μπήκαν και επιτέθηκαν κατά της… βλάσφημης οθόνης του σινεμά, σκίζοντάς της σε κομμάτια. Τα ΜΑΤ απέκλεισαν και την πίσω πόρτα, η προβολή φυσικά διακόπηκε και άρχισαν να φυγαδεύονται λίγοι λίγοι οι θεατές της ταινίας, υπό τα γιουχαΐσματα των "χριστιανών"».

Τελικά, μετά και από όλα αυτά, με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών απαγορεύτηκε η προβολή της ταινίας προλαβαίνοντας ωστόσο να κόψει 160.000 εισιτήρια. Ο Scorsese δεν έπαψε όμως να ενοχλεί. Το 2004 η προβολή της ίδιας ταινίας στον τηλεοπτικό σταθμό Star ματαιώνεται μετά από παρέμβαση, διάσημου εκείνη την εποχή… πατέρα της εκκλησίας…

Ακριβώς εικοσιτέσσερα χρόνια αργότερα, προχτές, έξω από το θέατρο «ΧΥΤΗΡΙΟ» στην Ιερά Οδό, στημένο το ίδιο μαύρο σκηνικό. Μόνο που αυτή τη φορά είχε το «κύρος» της συμπαράστασης-κάλυψης-καθοδήγησης εκπροσώπων του ελληνικού κοινοβουλίου. Μερικών βουλευτών της Χρυσής Αυγής. Ανάλογες με του παρελθόντος (αλλά ελάχιστες αριθμητικά αυτή τη φορά) γραφικές –πλην όμως επικίνδυνες- φιγούρες, καθοδηγούμενες από τους βουλευτές-τραμπούκους, σκίζοντας και ποδοπατώντας αφίσες του έργου, προκαλώντας και  απειλώντας να εισβάλλουν στο θέατρο, «απαιτούν» να ματαιωθεί η παράσταση ενός έργου, που χωρίς ποτέ να το δουν, αποφάσισαν πως «προσβάλλει το θρησκευτικό τους συναίσθημα». Την ίδια στιγμή βουλευτής της Χρυσής Αυγής βρίζει χυδαία τον σκηνοθέτη-ηθοποιό της παράστασης, ερεθισμένος από την –κατά το ήμισυ- αλβανική καταγωγή του… Τελικά τα καταφέρνουν. Η παράσταση –προσωρινά- ματαιώνεται. Να σημειωθεί πως η δικαιοσύνη είχε απορρίψει προσφυγή επίσης «θιγόμενου» που ζητούσε την απαγόρευσή της.

Δεν έχει νόημα να μπούμε σε μια  συζήτηση για το ποιόν ενός έργου τέχνης, όπως  η κινηματογραφική ταινία παλιότερα, σήμερα η θεατρική παράσταση, ή ένας πίνακας ζωγραφικής αύριο κλπ. Κάτι που σε κάποιους είναι αρεστό, σε κάποιους άλλους μπορεί να μην είναι. Το θρησκευτικό συναίσθημα του καθενός, όλων,  πρέπει να είναι σεβαστό. Από όλους. Όπως σεβαστή θα έπρεπε να είναι  και η ελευθερία της έκφρασης -αν έβρισκε αέρα να αναπνεύσει αυτή η έννοια στο καπιταλιστικό σύστημα-  στη ζωή, στην τέχνη, παντού. Αλλά, για ποια πραγματική ελευθερία της έκφρασης μπορούμε να κάνουμε λόγο σε μια ταξική κοινωνία που η συντριπτική πλειοψηφία του λαού καταπιέζεται από μια χούφτα κεφαλαιοκράτες που απαρτίζουν την άρχουσα τάξη; Ασφαλώς την «ελευθερία» που δεν θα θέτει σε κίνδυνο τα συμφέροντά της. Αυτό φυσικά το αποκρύπτουν και οι «συνομιλητές» των φασιστών στα τηλεπαράθυρα.

Προκαλούν τουλάχιστον θυμηδία οι παρεμβάσεις βουλευτών της «αριστερής» τσόντας της συγκυβέρνησης, έξω από το θέατρο «ΧΥΤΗΡΙΟ» και αλλού, υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης. Μιλούν για ελευθερία αυτοί που με τις υπογραφές τους στερούν από εκατομμύρια ανθρώπους το δικαίωμα της ίδιας της έκφρασης σε στοιχειώδη δικαιώματα και ανάγκες της ζωής.

Η ελευθερία της έκφρασης προσβάλλεται πρώτα και κύρια από το γεγονός ότι αυτοί που δεν έχουν λεφτά για να πάνε στο θέατρο και να δουν μια παράσταση  πολλαπλασιάζονται μέρα με τη μέρα, από το τι πραγματεύεται ένα θεατρικό έργο, που στο κάτω κάτω κανείς δεν παρακολούθησε από αυτούς που ζητάνε τα κεφάλια των συντελεστών του στο πιάτο, ωρυόμενοι πως «προσβάλλεται» το θρησκευτικό τους συναίσθημα.

Σήμερα, υπάρχουν πολλά και σοβαρά θέματα που προσβάλλουν και καταρρακώνουν την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση  (και όχι μόνο ένα «συναίσθημά» της) που εκπορεύονται από το σε αποσύνθεση  καπιταλιστικό σύστημα, τα σκουλήκια του οποίου αλωνίζουν προκαλώντας και επιβάλλοντας, όπου «τους παίρνει», τους δικούς τους νόμους, του υποκόσμου.

Προσβάλλει την ανθρώπινη υπόσταση η ανεργία, η απλήρωτη εργασία, η ανέχεια. Καταρρακώνει την ανθρώπινη υπόσταση ο -χωρίς δυνατότητα ζεστασιάς στο σπίτι- χειμώνας που έρχεται. Προσβάλλει την ανθρώπινη υπόσταση να είσαι άρρωστος και να μην μπορείς να έχεις φάρμακα. Καταρρακώνει την ανθρώπινη υπόσταση η κοινωνία που «τελειώνει» τους γέροντές της, αντί να τους τιμά. Προσβάλλει την ανθρώπινη υπόσταση  ο κατατρεγμός του μετανάστη από το επίσημο κράτος, που αφού τον έστυψε σα λεμονόκουπα τον πετάει βορά στα φασιστοειδή και τους φασίστες.

Ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας έπαψε να δείχνει ανοχή στο διαφορετικό, παράλληλα με την διαδικασία εκφασισμού του. Ενοχλείται από το διαφορετικό χρώμα του διπλανού. Προσβάλλεται από την διαφορετική γλώσσα. Νιώθει να απειλείται από την διαφορετική θρησκευτική πίστη. Δεν «συμβιβάζεται» με την κουλτούρα του «ξένου». Στο όνομα της «καθαρότητας» και της «ελληνικότητας»  κάνει παραχωρήσεις. Επιδεικνύει αστυνομική ταυτότητα για να πάρει μια σακούλα φακές και μακαρόνια από τους μαυροφορεμένους φουσκωτούς. Καταδέχεται το «ελληνικό» αίμα του να γίνει προϊόν εκμετάλλευσης και διαφήμισης από τους φασίστες, ξεχνώντας πως οι πρόγονοί του έχυσαν το αίμα τους, πολεμώντας και νικώντας τους ιδεολογικούς προγόνους των σημερινών «παλικαράδων» με τα ξυρισμένα κεφάλια.

Αν σήμερα διώκεται, με οποιαδήποτε πρόφαση, η καλλιτεχνική έκφραση, αν διώκεται ένας άνθρωπος για το χρώμα, την καταγωγή ή  τα πιστεύω του και η κοινωνία το ανέχεται, είναι ζήτημα χρόνου πότε όλοι αυτοί οι παραφουσκωμένοι με κάθε λογής αναβολικά τραμπούκοι θα φτάσουν έξω και από τις δικές μας πόρτες, τις πόρτες όλων που δεν θα είναι σαν αυτούς. Και θα το κάνουν χρησιμοποιώντας τη δύναμη που η ίδια η κοινωνία θα τους έχει δώσει.

Λέτε  τότε να δυσκολευτούν να βρουν κάτι «διαφορετικό» στον καθένα μας;  Που δεν θα ταιριάζει με την δική τους «αισθητική», με τα δικά τους πιστεύω, με την δική τους εξουσία; 

Στοιχεία και φωτογραφίες για τα γεγονότα του ’88  βρήκα στις  πηγές:

Κοινο_Τοπία (Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού)

ΠαραλληλοΓράφος

Ο άνθρωπος από τη Μαντζουρία