Ο καπιταλισμός είναι ένα υπέροχο σύστημα... αρκεί να είσαι πλούσιος

Πόσο πλούσιος; Κάποιοι θα έλεγαν όταν ανήκεις σ' αυτό το περίφημο 1%, αν και πάρα πολλοί θα ήταν ιδιαίτερα ευχαριστημένοι αν ανήκαν και στο 50%. Πλούσιος όμως πού; Στις ΗΠΑ ή στην Ανγκόλα; Καμία σημασία δεν έχει. Οι πολύ πλούσιοι της Ανγκόλας είναι εξ ίσου πλούσιοι με τους πολύ πλούσιους των ΗΠΑ, και μάλιστα εξ αιτίας αυτών των δεύτερων. Αν δεν φύτευαν κάποιους πολύ πλούσιους στον τρίτο κόσμο, ο πρώτος δεν θα μπορούσε να τον αρμέγει ανενόχλητος ή να τον χρησιμοποιεί για κερδοφόρες βρωμοδουλειές.

Ο καπιταλισμός είναι επίσης ένα πολύ ευέλικτο εργαλείο, με το οποίο, όσοι ξέρουν πώς να το χρησιμοποιούν μπορούν να γίνουν πολύ πλούσιοι. Μια μόνο προϋπόθεση υπάρχει. Οι τεχνικές χειρισμού να είναι γνωστές σε λίγους, σε ένα πολύ κλειστό κύκλο ανθρώπων, δηλαδή, και λειτουργώντας ενάντια στη θεωρία, που λέει ότι ο καπιταλισμός ανοίγει τα πανιά στο φουλ όταν η γνώση και πληροφορία είναι προσβάσιμες σε όλους τους παίχτες εξίσου. Είναι οι γνωστές μπούρδες περί του έντιμου ανταγωνισμού, ο οποίος μεγιστοποιεί το κοινωνικό όφελος, και τα λοιπά και τα λοιπά.

Πρωτεύουσα τεχνική στο εγχειρίδιο του καλού καπιταλιστή είναι η φορο-απαλλαγή, και στην περίπτωση που δεν μπορέσει να την επιτύχει λόγω αδυναμίας επιβολής στο αντίπαλο lobby που την διεκδικεί για το δικό του σινάφι, η φορο-διαφυγή. Τόσο η φοροαπαλλαγή όσο και η φοροδιαφυγή αποτελούν σημαντικές πηγές συσσώρευσης κεφαλαίου και δια αυτού, εξασφάλισης πολιτικής πατρωνίας, δια της μεθόδου των χορηγιών και της μίζας.

Όσο η φοροδιαφυγή περιορίζεται σε ένα στενό κύκλο καπάτσων και “επιτυχημένων”, η πολιτική εξουσία έχει κάθε συμφέρον να κάνει τα στραβά μάτια και να την νομιμοποιεί, ως φορο-απαλλαγή. Οι φοροαπαλλαγές δεν είναι τίποτε άλλο παρά η θεσμοθέτηση της φοροδιαφυγής μιας κοινωνικής τάξης, η οποία με τερτίπια, τσιριμόνιες και εκβιασμούς κατορθώνει στο χρόνο, να κάτσει στο σβέρκο όλων των υπόλοιπων. Για να το φέρουμε στα μέτρα μας, είναι σαν να υπάρχει στο supermarket ένα ιδιαίτερο ταμείο απ' όπου όσοι προνομιούχοι περνάνε να πληρώνουν τα μισά, χρεώνοντας το υπόλοιπο στους μη-προνομιούχους πελάτες των διπλανών ταμείων, με τη δικαιολογία του supermarket-ατζή ότι αν δεν το επιτρέψει, οι προνομιούχοι θα φύγουν και θα πάνε σε άλλο μαγαζί.

Η φοροδιαφυγή όμως, μετατρέπεται σε κολάσιμη πράξη όταν το manual του καλού καπιταλιστή φτάσει στα χέρια και των μη-προνομιούχων και τους ανοίξει τα μάτια. Ο καπιταλισμός, με το να μετατρέπεται, λοιπόν, σε λαϊκό αρχίζει να μπάινει σε διάφορα κακοτράχαλα και επικίνδυνα για την ευζωΐα του μονοπάτια.

Επίσης, η παγκοσμιοποίηση χάνει το νόημά της αν τής στερήσει την ελευθερία στην κίνηση των κεφαλαίων. Αυτή είναι η ουσία και η πεμπτουσία της. Όσο στις διασυνοριακές και διατραπεζικές λεωφόρους κυκλοφορούν τα κεφάλαια των καπάτσων και των “επιτυχημένων”, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Το πρόβλημα παρουσιάζεται όταν στην κυκλοφορία προστίθενται και τα κεφάλαια της κ. Κικής από το Παγκράτι και του κυρ-Κώστα από το Μπραχάμι. Τότε, τόσο η κ. Κική, όσο και ο κυρ-Κώστας μπορεί και να κατηγορηθούν για παράνομη κυκλοφορία και να πάρουν κλήση. Τα 600 δις στις τράπεζες της Ελβετίας, κατά το Spiegel, δεν έφτασαν εκεί φυσικά εν μια νυκτί. Τουλάχιστον για μια δεκαετία, ταξίδευαν με πρώτη θέση Αθήνα-Ζυρίχη και ουδείς φαινότανε να ενοχλείται. Όταν όμως άρχισαν να φτάνουν με το ΚΤΕΛ και τα χιλιάρικα της κ. Κικής, τότε σήμανε συναγερμός και η κ. Κική στιγματίστηκε.

Η εταιρία off-shore, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, είναι ένα εξελιγμένο εργαλείο φοροδιαφυγής, που χρειάζεται κάτι παραπάνω από ένα λεωφορείο του ΚΤΕΛ και μια καλή βαλίτσα. Αν και οι off-shore τρίτης γενιάς είναι πολύ πιο απλές στη χρήση τους, τόσο απλές που και η κ. Κική μπορεί πλέον να απολαμβάνει τις ευεργετικές τους ιδιότητες, όπως εχεμύθεια και μηδενικός φόρος. Ολόκληρα δικηγορικά γραφεία, λογιστές, σύμβουλοι και παρα-σύμβουλοι, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στη λιανική, για μερικά κατοστάρικα, δηλαδή, εκεί που κάποτε έπαιζαν στη χοντρική με λίγους αλλά πρώτης τάξεως πελάτες.

Μπορεί η off-shore να μπήκε στην καθημερινότητά μας πρόσφατα, και να μάς σκανδάλισε με τα κάλλη και τις υποσχέσεις της, αλλά είναι ένα παμπάλαιο εργαλείο στην υπηρεσία των ελίτ από τον Πρώτο ήδη Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς οι κυβερνήσεις προχωρούσαν σε μεγάλες αυξήσεις φόρων για να καλύψουν τα έξοδα που απαιτούσε η ταφή τόσων πτωμάτων. 

Για κάποιο τρόπο, η off-shore έχει συνδεθεί με κάποιο νησί, μικρό και εξωτικό. Αυτό είναι λάθος, αλλά μόνο ως προς το δεύτερο σκέλος. Όντως οι μεγαλύτεροι υπεράκτιοι τόποι είναι νησιά, αλλά όχι εξωτικά. Ο ένας βρίσκεται στο νησί με το όνομα Ηνωμένο Βασίλειο και συγκεκριμένα στο City του Λονδίνου, και ο άλλος σε ένα αντικρινό του, με το όνομα Μανχάταν.

Ο πλανήτης φιλοξενεί περί τις 60 τέτοιες περιοχές, που μπορούν να συνταχθούν σε τρεις μεγάλες ομάδες. Πρώτα έχουμε τους ευρωπαϊκούς παραδείσους, με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα το ακαταμάχητο Λουξεμβούργο του κ. Γιουνκέρ, την Ολλανδία, ναι την άτεγκτη Ολλανδία, απ' όπου μόνο το 2008 πέρασαν περί τα 18 τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα από ολλανδικά υπεράκτια νομικά πρόσωπα, την Αυστρία, και κάποιες κουτσουλιές, όπως Ανδόρα, Μαδέρα, Λιχτενστάιν, Μονακό κλπ. Την ΕΛβετία δεν χρειάζεται να την αναφέρουμε, μιας και είναι εκ του μακρόθεν η πιο παλιά καραβάνα.

Η δεύτερη ομάδα υπεράκτιων κέντρων έχει κέντρο το City και εξαπλώνεται στα εξαρτημένα από το ΗΒ νησιά της Μάγχης, Τζέρσεϊ, Γκέρνσεϊ, Νήσος του Μαν κλπ, μετά πάει πιο πέρα ως το Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, Ντουμπάι και Μπαχάμες, και τέλος, ακόμα πιο πέρα σε βέριταμπλ εξωτικούς προορισμούς, όπως τα γνωστά μας νησιά Κέιμαν, οι Παρθένοι Νήσοι, οι Βερμούδες κλπ. Για το 2008, με στοιχεία του ΔΝΤ, οι καταθέσεις μόνο στα νησιά Κέιμαν έφταναν τα 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Ο τρίτος πυλώνας υπεράκτιων χωρών πατά στις ΗΠΑ. Εδώ, με κέντρο το Μανχάταν απλώνεται στη Φλόριντα, Μαϊάμι, Ντέλαγουέρ, Νεβάδα στο εσωτερικό, χρησιμοποιώντας ως δέλεαρ τις φοροαπαλλαγές και το απόρρητο, και από κει στα νησιά Μάρσαλ, Παναμά, Λιβερία και πάει λέγοντας.

Ο παρακάτω πίνακας κατατάσσει 71 φορολογικούς παραδείσους ανάλογα με τις επιδόσεις τους στην εχεμύθεια, στη φορολόγηση και στο πλύσιμο, στύψιμο, ξέπλυμα χαρτονομισμάτων. Κάποιοι, τα σιδερώνουν κιόλας. Πρώτη, όπως είπαμε έρχεται η Ελβετία, ακολουθούν χωρίς καμιά έκπληξη τα Κέιμαν, τα οποία ακολουθούνται από το Λουξεμβούργο, και μετά στην πέμπτη θέση έρχονται οι ΗΠΑ.  Ψάχνουμε για το ΗΒ, αλλά πριν πέσουμε πάνω του, στη 13η θέση, πέφτουμε ως εκ θαύματος στην καλή και συνετή μας Γερμανία. Στην 9η θέση, ως προς  την εχεμύθεια, τη φορολόγηση και το πλύσιμο, στύψιμο, ξέπλυμα χαρτονομισμάτων. Η Κύπρος καμαρώνει στην 20η και μετά έχετε όλο το χρόνο στη διάθεσή σας για να χαζέψετε και τα υπόλοιπα καταφύγια. Όλως παραδόξως, η Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται.

Αυτό όμως δεν είναι μεγάλο πρόβλημα. Με το ρυθμό εξάπλωσης των παραδείσων, πάντα θα υπάρχει κάποιος κοντά σου για να σ' εξυπηρετήσει.

Δείκτης οικονομικής εχεμύθειας χωρών (Financial Secrecy Index) που καταρτίστηκε για το 2011 από το Tax Justice Network

1 Switzerland 1879,2

2 Cayman Islands 1646,7

3 Luxembourg 1621,2

4 Hong Kong 1370,7

5 USA 1160,1

6 Singapore 1118,0

7 Jersey 750,1

8 Japan 693,6

9 Germany 669,8

10 Bahrain 660,3

11 British Virgin Islands 617,9

12 Bermuda 539,9

13 United Kingdom 516,5

14 Panama 471,5

15 Belgium 467,2

16 Marshall Islands 457,0

17 Austria 453,5

18 United Arab Emirates (Dubai) 439,6

19 Bahamas 431,1

20 Cyprus 406,5

21 Guernsey 402,3

22 Lebanon 397,3

23 Macao 389,8

24 Canada 366,2

25 India 344,0

26 Uruguay 331,0

27 Malaysia (Labuan) 319,3

28 Korea 317,2

29 Liberia 316,9

30 Barbados 266,6

31 Ireland 264,2

32 Mauritius 261,6

33 Philippines 253,9

34 Liechtenstein 239,2

35 Italy 231,2

36 Isle of Man 230,4

37 Israel 230,3

38 Turks & Caicos Islands 218,9

39 Netherlands 199,7

40 Belize 198,4

41 Costa Rica 177,2

42 Guatemala 174,8

43 Gibraltar 174,6

44 Ghana 146,8

45 Andorra 133,6

46 Netherlands Antilles 129,4

47 Aruba 124,9

48 Denmark 121,7

49 Botswana 121,3

50 Portugal (Madeira) 119,4

51 US Virgin Islands 104,2

52 St Vincent & Grenadines 100,9

53 Spain 98,8

54 Malta 98,6

55 Seychelles 95,0

56 Hungary 94,8

57 Latvia 88,9

58 Antigua & Barbuda 88,5

59 St Lucia 78,7

60 Maldives 78,5

61 Grenada 57,6

62 Montserrat 50,1

63 Brunei Darussalam 45,8

64 Monaco 37,7

65 Anguilla 36,0

66 St Kitts & Nevis 31,2

67 San Marino 30,9

68 Samoa 27,5

69 Vanuatu 14,3

70 Cook Islands 13,4

71 Dominica 12,5

πηγή: CYNICAL