Οι απεργίες «Εθνικής Σωτηρίας»

Δεν είναι λιγότερο σημαντική η δράση του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, επικεφαλής του αγώνα του λαού στις πόλεις. Ιδιαίτερα στην Αθήνα και τον Πειραιά, ενάντια στα τρομοκρατικά πογκρόμ, τα μπλόκα και τις δολοφονίες των πατριωτών. Ο λαός αντιστέκεται ηρωικά όχι μόνο μαζικά, αλλά και ένοπλα με τα «φρουραρχεία» του ΕΛΑΣ. Το Κάστρο Υμηττού, η οδός Μπιζανίου 10 (Καλλιθέα) η Κοκκινιά (στου Κραβά κι αλλού) μένουν σαν αθάνατα σύμβολα ηρωικής αντίστασης στη μνήμη του λαού μας.  Στη μαζική δράση του λαού της πρωτεύουσας και του Πειραιά ξεχωριστή θέση πήρε η παλλαϊκή απεργία «Εθνικής Σωτηρίας» της 24.8.44, στην οποία το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και η ΕΠΟΝ κάλεσαν το λαό να πάρει μέρος. Πάνω από 200 χιλιάδες κατέβηκαν στην απεργία εκείνη της 24 Αυγούστου 1944, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στη δολοφονική μανία των καταχτητών και των εθνοπροδοτών.

Οι δρόμοι γέμισαν προκηρύξεις, χρωματιστές αφίσες είναι κολλημένες παντού. Τα σχέδια των Γερμανών για επιστράτευση θάφτηκαν οριστικά. Οι ραδιοσταθμοί της Μόσχας, του Λονδίνου και του Καΐρου χαρακτήρισαν την 24ωρη αυτή απεργία σαν προμήνυμα της νίκης.

Μα η μαζική κινητοποίηση και πάλη του λαού της Αθήνας και του Πειραιά δε σταματά. Συνεχίζεται με βάση το πρόγραμμα πάλης του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, του εργατικού ΕΑΜ και των άλλων αδελφών οργανώσεων, με την περιφρούρηση του ΕΛΑΣ.

Έτσι στις 16 Σεπτέμβρη εκδηλώθηκε νέα παλλαϊκή απεργία ενάντια στην τρομοκρατία, την ομηρία, τις δολοφονίες, τους εμπρησμούς των συνοικιών και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.

Μεταφέρω εδώ μια περιγραφή της εποχής, για την απεργία εκείνη, γραμμένη μέσα στη φωτιά του ενθουσιασμού του πειραιώτικου λαού, για να πάρει κάποια νωπή γεύση ο αναγνώστης:

«…Κείνη τη μέρα φούρνος δεν κάπνισε, ρόδα δε γύρισε, μαγαζί δεν άνοιξε. Ο δουλευτάρικος Πειραιάς μας, δεν θα γνώρισε μια τέτια μέρα σαν αυτήν στην ιστορία του.

»’Σ’ ένδειξη διαμαρτυρίας – όλοι στα σπίτια μας’. Εδώ ήταν το κορύφωμα. Εδώ φτάσαμε το θρύλο. Όλοι οι κεντρικοί δρόμοι ήταν νεκροί. Ένας ΕΛΑΣίτης έλεγε για κείνη τη μέρα: «’Ήμουνα φρουρός στους δρόμους της Κοκκινιάς. Κοίταζα την οδό Μορκεντάου. Απ’ την αρχή ως το τέλος, ούτε γάτο δεν έβλεπες. Κοιτάζω την Κυδωνιών, το ίδιο. Πέρναγαν γερμανικά αυτοκίνητα γεμάτα στρατιώτες κι αυτοί απορούσαν. Δε συναντούσαν ψυχή, μόνο σαν διάβαζαν τα γερμανικά συνθήματα στους τοίχους καταλάβαιναν για τι πρόκειται και τότε ένα αλλόκοτο αίσθημα φόβου λες και τους έπιανε. Όταν στην οδό 8 κάποιοι διάβασαν στους τοίχους ένα σύνθημα, σκύβουν αμέσως στο σωφέρ και του λένε ν’ αναπτύξει μεγαλύτερη ταχύτητα, να φύγουν αμέσως’’.

»Η Εθνική απεργία ήταν κάτι το πρωτόφαντο. Τράνταξε συθέμελα Ούνους και προδότες, αναποδογύρισε τα σχέδιά τους, έδειξε την αστείρευτη δύναμη των Εθνικοαπελευθερωτικών Οργανώσεων. Σε μια ορισμένη ώρα μετά το μεσημέρι είχε δοθεί εντολή να βγουν παντού σ’ όλο τον Πειραιά τα «Χωνιά» και να ρίξουν τα συνθήματα. Και τότε έγινε κάτι το φοβερά υπέροχο. Μέσα στη γενική σιωπή και ησυχία αντήχησε βροντερά το «Χωνί» στην κάθε γειτονιά. Κι αντήχησαν εκατοντάδες «Χωνιά» κείνη την ώρα; ‘’Ζήτω η Εθνική Απεργία – λευτεριά στα φυλακισμένα αδέρφια μας- διανομή των τροφίμων πούχει ο Ερ. Σταυρός στις αποθήκες και σαπίζουν’’.

Κείνη τη μέρα γέμισαν οι δρόμοι προκηρύξεις , καλλιτεχνικά πλακάτ, γέμισαν συνθήματα οι τοίχοι. Το βράδυ μόλις επιτράπηκε η κυκλοφορία, ορμούν ομάδες ΕΠΟΝίτικες στους δρόμους σκορπίζοντας παντού το γέλιο, το τραγούδι, τη χαρά. Η Εθνική Απεργία είχε νικήσει…».

(Απόσπασμα από το βιβλίο του Νίκανδρου Κεπέση «Ο ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ ΤΟΥ 1944», πέμπτη έκδοση, «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1987.)