Hasta la Victoria Siempre!

Hasta la Victoria Siempre!

Η Κουβανική επανάσταση, πενήντα δύο χρόνια μετά, συνεχίζει ν’ αντιστέκεται, να δημιουργεί και να εμπνέει τους αγώνες των καταπιεσμένων όπου γης. Μια χούφτα άνθρωποι μ’ επικεφαλής τον Φιντέλ Κάστρο, απέδειξαν στην πράξη πως τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο όταν έχεις το δίκιο με το μέρος σου.

Σήμερα και παρά τον οικονομικό αποκλεισμό-πόλεμο των Αμερικανών και της Δύσης γενικότερα, παρά την τεράστια βρώμικη προπαγάνδα που δέχεται από «απέναντι» ο Κουβανικός λαός, στέκεται όρθιος με αξιοπρέπεια και παρά τις πολλές δυσκολίες, κοιτάζει περήφανα προς στο μέλλον.

Την ιδέα γι’ αυτό το αφιέρωμα την πήρα από το πολύ καλό ιστολόγιο http://barbudosdesierramaestra.blogspot.com/2011/07/blog-post_6422.html

Πρόκειται για δύο αναρτήσεις που ανέβασε ο «Τσαλαπετεινός» στο ιστολόγιό του  http://www.tsalapetinos.blogspot.com/ στις 26 και 27 Ιουλίου 2009 τις οποίες και αναδημοσιεύω σαν ενιαίο αφιέρωμα. Απολαύστε τις:

Movimiento 26 De Julio

 Οι τρεις σκοποί της βάρδιας στο φυλάκιο της κεντρικής πύλης ήταν άκεφοι. Ο απόηχος της μουσικής δεν έφτανε μέχρι το στρατόπεδο, όμως ξέρανε ότι μερικά χιλιόμετρα μακριά, κάποιοι συνάδελφοι τους και αρκετοί αξιωματικοί διασκέδαζαν εκείνη την ώρα και θα επέστρεφαν το πρωί, μετά το ξέφρενο γλέντι του καρναβαλιού. Κάπνιζαν αμίλητοι όταν ξαφνικά ακούσανε μηχανές αυτοκινήτων.

Ήταν πέντε και τέταρτο το πρωί. Μια αυτοκινητοπομπή πλησίαζε. Πήραν τα όπλα τους ανήσυχοι και στάθηκαν στη πύλη. Το πρώτο αυτοκίνητο σταμάτησε μπροστά τους με τους προβολείς αναμμένους. Οι φόβοι τους για νυχτερινή έφοδο επιβεβαιώθηκαν όταν πετάχτηκαν έξω έξι άγνωστοι άντρες με στρατιωτικές στολές, χωρίς διακριτικά. Ο πρώτος, τους πλησίασε βιαστικά και φώναξε αγριεμένος:

« Στην άκρη να περάσει ο στρατηγός!». Δεν προλάβανε να παρουσιάσουν όπλα και βρέθηκαν αφοπλισμένοι στα χέρια των αγνώστων εισβολέων. Ακούστηκε ριπή αυτομάτου. Η επίθεση στο φρούριο Μονκάδα είχε αρχίσει. Ήταν ξημερώματα της 26ης Ιουλίου 1953. Η αυλαία της πρώτης πράξης της Κουβανικής Επανάστασης είχε ανοίξει σαν σήμερα, πριν από πενήντα έξι χρόνια. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, όσο κι αν αυτό μας ξεστρατίζει αρκετά.

« Είναι το ομορφότερο νησί που είδαν ποτέ ανθρώπινα μάτια!» είπε ο Χριστόφορος Κολόμβος στις 29η Οκτωβρίου του 1492, ημέρα που πρωτοαντίκρισε τα παράλια της Κούβας από την πλώρη της Σάντα Μαρία, της ναυαρχίδας του βασιλικού στόλου της Ισπανίας. Ο παράδεισος όμως πολύ σύντομα μετατράπηκε σε επίγεια κόλαση για τους ειρηνικούς αυτόχθονες.

Οι κονκισταδόρες υπήρξαν ανελέητοι με αποτέλεσμα την πλήρη εξολόθρευσή τους. Η έλλειψη εργατικών χεριών-για τα ορυχεία χρυσού και τις φυτείες- αντιμετωπίστηκε με εισαγωγή σκλάβων από την Αφρική. Η ποσότητα των κοιτασμάτων όμως δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του Ισπανικού θρόνου κι έτσι η Κούβα κατέληξε ενδιάμεσος σταθμός της αποικιοκρατικής δύναμης προς τις υπερπόντιες κτήσεις της στη Νότιο Αμερική.

Ιανουάριος 1896. Κουβανοί μαχητές στη διάρκεια
του πολέμου της Ανεξαρτησίας

Η ισπανική κυριαρχία στο νησί διήρκησε τέσσερις αιώνες και σημαδεύτηκε από αιματηρές εξεγέρσεις κρεολών και μαύρων σκλάβων που ενωμένοι πολέμησαν τους κατακτητές, ακολουθώντας τον άνεμο ανεξαρτησίας που επικρατούσε σε όλη τη Λατινική Αμερική το 19ο αιώνα και έφερε τη σφραγίδα του Libertador του Σιμόν Μπολίβαρ.

Το τέλος του Ισπανο –Αμερικανικού πολέμου το 1898, βρίσκει την Ισπανία αποδυναμωμένη και η Κούβα κατακτά την ανεξαρτησία της. Μια ανεξαρτησία που ουσιαστικά ακυρώνει το 1902 η περίφημη τροπολογία Πλατ που επιβάλλεται στο σύνταγμα της χώρας από τις Η.Π.Α . Καρπός του 7ου όρου της, η ναυτική βάση του Γκουαντανάμο. (Την τροπολογία Πλάτ που επέτρεπε στις ΗΠΑ να παρεμβαίνουν στην Κούβα, κατήργησε το 1934 η κυβέρνηση του Φ. Ρούσβελτ στα πλαίσια της πολιτικής της ‘καλής γειτονίας’.)

Τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα με ραγδαίους ρυθμούς πραγματοποιείται η ‘εισβολή’ και η κυριαρχία των Η.Π.Α, τόσο στην οικονομία όσο και στη διακυβέρνηση της χώρας. Η διαφθορά βασιλεύει πίσω από την λαμπερή βιτρίνα των καζίνο, των μπαρ και των καμπαρέ.

 Τον Ιανουάριου του 1934 ο αρχηγός του γενικού επιτελείου στρατού Φουλχένσιο Μπατίστα ανατρέπει τον Πρόεδρο Σαν Μαρτίν και για τα επόμενα 25 χρόνια κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Αβάνας, είτε διορίζοντας προέδρους ανδρείκελα, είτε φροντίζοντας να εκλέγεται ο ίδιος πρόεδρος.

Φουλχένσιο Μπατίστα

Το Μαρτίο του 52, λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές στις οποίες ήταν υποψήφιος με ελάχιστες πιθανότητες να εκλεγεί, ο στρατηγός ανατρέπει τον πρόεδρο Κάρλος Πρίο Σοκάρρας και καταλαμβάνει την εξουσία.

Η πρώτη φωνή διαμαρτυρίας που ακούστηκε, τέσσερις μέρες μετά το πραξικόπημα και δέκα πριν την επίσημη αναγνώριση του καθεστώτος από τις Η.Π.Α ήταν ενός νεαρού δικηγόρου που άκουγε στο όνομα Φίντελ Κάστρο Ρουζ. Προσέφυγε στη Δικαιοσύνη ζητώντας να κηρυχθεί αντισυνταγματική η οικειοποίηση της εξουσίας από το στρατηγό. Το αίτημα φυσικά απορρίφθηκε.

Στο ερώτημα αν ο επαναστάτης γεννιέται ή γίνεται, η απάντηση στην περίπτωση του Κάστρο είναι μάλλον η πρώτη. Ήταν μόλις δεκατριών χρόνων όταν παρακινούσε τους εργάτες στη φυτεία του πατέρα του στο Μπριάν της επαρχίας Οριέντε, να κάνουν απεργία. (1) Ο ίδιος ωστόσο διατυπώνει αντίθετη άποψη: «Ο άνθρωπος δε γεννιέται επαναστάτης…εγώ έγινα…είχα αρκετούς λόγους για να γίνω.» (2)

Πρωτοετής στη Νομική σχολή του πανεπιστημίου της Αβάνας εκλέγεται εκπρόσωπος των φοιτητών. Την ίδια εποχή συμμετέχει στην αποτυχημένη προσπάθεια της Λεγεώνας της Καραϊβικής για την ανατροπή του Τρουχίλλο, δικτάτορα της γειτονικής Δομινικανής Δημοκρατίας.

Τον Απρίλη του `48 είναι εκπρόσωπος του πανεπιστημίου της Αβάνας σε φοιτητικό συνέδριο στη Μπογκοτά της Κολομβίας, που θα γινόταν παράλληλα με το 9ο Παναμερικανικό Συνέδριο. Στις 9 Απριλίου ο Κάστρο επρόκειτο να συναντήσει τον αρχηγό του Φιλελεύθερου κόμματος της Κολομβίας, Χόρχε Ελιέσερ Γαϊτάν.

Η συνάντηση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Ο Γαϊτάν δολοφονήθηκε λίγο πριν και αμέσως ξέσπασαν ανεξέλεγκτες ταραχές στη Μπογκοτά. Ο Γκαρσία Μάρκες βρισκόταν πολύ κοντά στο σημείο της δολοφονίας. Έντεκα χρόνια αργότερα, γνώρισε τον Κάστρο την ημέρα που έμπαινε θριαμβευτής στην Αβάνα.

Στο Vivir para contrala ο συγγραφέας αναφέρει: « Στις μακρές συζητήσεις μας η 9η Απριλίου ήταν ένα επαναλαμβανόμενο θέμα που ο Φίντελ ποτέ δεν σταμάτησε να αναφέρει ως ένα από τα αποφασιστικά δράματα της διαμόρφωσης του χαρακτήρα του.» (3) 

1. Hugh Thomas «The Cuban Revolution» Εκδόσεις Weidenfeld and Nicolson

2. Ιγνάσιο Ραμόνε, «Εκατό ώρες με τον Φιντέλ- βιογραφία σε δύο φωνές» Εκδόσεις Πατάκη.

3. Γκαμπριέλ Γκαρθία Μάρκες, «Ζω για να τη διηγούμαι», Εκδόσεις Λιβάνη

Η αυγή της επανάστασης

Χοσέ Μαρτί

Μετά το πραξικόπημα που ματαίωσε τις εκλογές, ο Φίντελ Κάστρο που ήταν υποψήφιος του Ορθόδοξου κόμματος για το Κογκρέσο, προχώρησε στην οργάνωση ομάδας με την επωνυμία το Κίνημα που για κάποιο διάστημα αναφερόταν σαν ‘Νεολαία της Εκατονταετηρίδας’ γιατί την χρονιά εκείνη συμπληρωνόταν τα 100 χρόνια από την γέννηση του εθνικού ήρωα της Κούβας,

του ποιητή Χοσέ Μαρτί του 'Αποστόλου της Κουβανικής Ανεξαρτησίας'- που τα οράματά του είχαν υιοθετήσει ο Κάστρο και οι σύντροφοι του. Επρόκειτο για μια από τις ομάδες που είχαν οργανωθεί εκείνη την εποχή, καθώς η δυσφορία για το καθεστώς γινόταν ολοένα και μεγαλύτερη, σχεδιάζοντας την ανατροπή του. Κάποιες από αυτές μάλιστα είχαν προχωρήσει σε σαμποτάζ, σε μεγάλες πόλεις.

Τα μέλη που στρατολόγησε ο Κάστρο, με στόχο όπως λέει ο ίδιος όχι την επανάσταση αλλά τον αγώνα για την επιστροφή στο συνταγματικό καθεστώς (2), προερχόταν κυρίως από την μεσαία τάξη, στην πλειονότητα τους ήταν νέοι κάτω των τριάντα ετών- φοιτητές, εργάτες, αγρότες, νεαροί επαγγελματίες, μερικοί επιστήμονες και καλλιτέχνες.

Για ένα περίπου χρόνο εκπαιδευόταν με άκρα μυστικότητα στα περίχωρα της Αβάνας, πολύ κοντά μάλιστα στο Ανακριτικό Κέντρο της Στρατιωτικής Μυστικής Υπηρεσίας! Κανείς δεν υποπτεύθηκε τίποτα αφού στη διάρκεια αυτού του χρόνου, συνεχίζανε κανονικά, τις συνηθισμένες καθημερινές τους δραστηριότητες.

Την ίδια εποχή, ο Ερνέστο Γκεβάρα, ο μελλοντικός Κομαντάντε Τσε ολοκλήρωνε τις σπουδές του στην Ιατρική σχολή του Μπουένος Άϊρες και ετοιμαζόταν με τη μοτοσικλέτα του να διασχίσει για δεύτερη φορά την νότιο Αμερική, σε ένα σημαντικό ταξίδι του οποίου οι εμπειρίες, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωσή του .

Το Κίνημα, δεν έτυχε καμίας οικονομικής βοήθειας ούτε από το εσωτερικό ούτε από το εξωτερικό. Εξοικονόμησαν μόνοι τους με θυσίες, ένα ποσό μικρότερο των 20.000 δολαρίων. Για τη συγκέντρωσή του αναγκάστηκαν να πουλήσουν βιβλία και κοσμήματα, να υποθηκεύσουν τα αυτοκίνητα και τις περιουσίες τους, να δουλέψουν υπερωρίες και μερικοί να θυσιάσουν τις οικονομίες χρόνων.

 Ο Κάστρο ζήτησε από τον ευκατάστατο πατέρα του 3.000 δολάρια αλλά τελικά έλαβε μόνο 140 (1). Με τα χρήματα αυτά αγοράστηκαν όπλα και ετοιμάστηκαν στρατιωτικές στολές. Όμως ο εξοπλισμός της ομάδας ήταν τόσο πενιχρός που την μεγάλη μέρα της επίθεσης μερικοί δεν συμμετείχαν λόγω ανεπάρκειας όπλων!

Το σχέδιο ήταν απλό και γι αυτό και ιδιοφυές . Η νύχτα της γιορτής θα έφερνε την αυγή της επανάστασης. (1) Η ολοκλήρωση της συγκομιδής του ζαχαροκάλαμου γιορτάζεται με δωδεκαήμερο καρναβάλι που ολοκληρώνεται στις 25 Ιουλίου.

Τα ξημερώματα της 26ης κι ενώ όλος ο κόσμος θα ξεφάντωνε, οι νεαροί επαναστάτες θα εισβάλανε ντυμένοι με στρατιωτικές στολές σε δύο βάσεις της επαρχίας Οριέντε. Στο Μπαγιάμο και στο φρούριο Μονκάδα, κοντά στο Σαντιάγο, τη δεύτερη σε δύναμη μονάδα της χώρας.

Δεν θα ήταν πρώτη ούτε και τελευταία φορά που μια εξέγερση ξεκινούσε από το συγκεκριμένο γεωγραφικό στίγμα. Η επαρχία Οριέντε είναι το λίκνο των επαναστάσεων της Κούβας καθώς οι εξεγέρσεις του 1868 και του 1895 για την Ανεξαρτησία άρχισαν από εκεί.

Τρία χρόνια αργότερα, το 1956, πάλι από την οροσειρά της Σιέρρα Μαέστρα θα άρχιζε το αντάρτικο που οδήγησε τελικά στην εκδίωξη του Μπατίστα και στην νίκη των επαναστατών τον Ιανουάριο του 1959.

Το σχέδιο προέβλεπε την κατάληψη των στρατοπέδων, την αρπαγή του οπλισμού και στην συνέχεια τη μετάδοση μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού της έκκλησης στους πολίτες και στους στρατιώτες να ενωθούν μαζί τους για μια γενικευμένη εξέγερση. Αυτό το μήνυμα περιείχε τις βασικές αρχές του Κινήματος:

τη δέσμευση για οικονομική ανεξαρτησία και ευμάρεια, κοινωνική δικαιοσύνη, σεβασμό των εργαζομένων, εξασφάλιση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας και ακλόνητη πίστη στο Σύνταγμα του 1940.

Μόνο έξι άνθρωποι γνωρίζανε τι ακριβώς επρόκειτο να συμβεί πριν από την επίθεση. Οι υπόλοιποι το μάθανε τελευταία στιγμή, όταν έφτασαν οι περισσότεροι από την Αβάνα στο αγρόκτημα Σιμπονέϋ, στα περίχωρα του Σαντιάγο όπου είχαν ήδη κρυμμένα όσα όπλα είχαν καταφέρει να προμηθευτούν.

Για πρώτο στρατόπεδο το Μπαγιάμο ξεκίνησαν 28, ενώ η κύρια δύναμη της ομάδας 134 επαναστάτες- ανάμεσά τους και δύο γυναίκες -επιτέθηκε στο φρούριο Μονκάδα, δύναμης χιλίων ανδρών. Δυσανάλογα μικρές δυνάμεις, φτωχός εξοπλισμός και πλημμελής εκπαίδευση, αλλά από την άλλη ως αντιστάθμισμα υπήρχε το μεγάλο πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και το ακμαιότατο ηθικό τους.

Ίσως και να είχαν πετύχει το στόχο τους αν δεν έπαιζαν καθοριστικό ρόλο αστάθμητοι παράγοντες. Ένα όχημα που μετέφερε το βαρύ οπλισμό, μπλόκαρε ανάμεσα στο συγκεντρωμένο για το καρναβάλι πλήθος, και δεν έφτασε στην ώρα του. Κάποιοι άλλοι χάσανε το δρόμο, ενώ ένα αυτοκίνητο έμεινε στο δρόμο από λάστιχο!

Ραούλ Κάστρο και Καμίλο Σιενφουέγος το 1959

Δύο τμήματα που είχαν αναλάβει την κατάληψη του Δικαστικού Μεγάρου και του δημοτικού νοσοκομείου, με αρχηγούς, τον αδελφό του Φιντέλ, Ραούλ και τον Αμπελ Σανταμαρία, αντίστοιχα, έφεραν σε πέρα την αποστολή τους με επιτυχία.

Η πρώτη ομάδα που εισέβαλε στο στρατόπεδο Μονκάδα αφού αφόπλισε τους φρουρούς, έπιασε κυριολεκτικά τους στρατιώτες στον ύπνο, αλλά γρήγορα αποκόπηκε από τους υπόλοιπους. «Είχαμε πετύχει τον απόλυτο αιφνιδιασμό» λέει ο Κάστρο μισό αιώνα μετά από εκείνη τη νύχτα «Τρία λεπτά αργότερα το Διοικητήριο και τα κυριότερα σημεία της εγκατάστασης θα βρισκόταν στα χέρια μας. Το πιστεύω ακράδαντα ακόμα και σήμερα».

Όμως μια έφιππη φρουρά που ήταν στο καρναβάλι έτυχε να επιστρέφει εκείνη την ώρα. Κάποιοι πυροβολισμοί έπεσαν νωρίτερα από ότι έπρεπε και ο συναγερμός χτύπησε. Το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού είχε πλέον χαθεί. Η μάχη αποδείχτηκε άνιση και δεν κράτησε περισσότερο από μια ώρα. Ο Κάστρο διέταξε υποχώρηση και κατάφερε να διαφύγει με μερικούς ακόμα σε κοντινό δάσος.

Μια περίπολος της αγροφυλακής περικύκλωσε τους εξαντλημένους φυγάδες και τους συνέλαβε την 1η Αυγούστου, για να οδηγηθούν λίγο αργότερα σε δίκη. Ο Κάστρο ανέλαβε ο ίδιος την υπεράσπιση του και μετέτρεψε την απολογία του σε ένα δριμύ κατηγορώ κατά του καθεστώτος. Με την ευκολία των μεγάλων ανδρών να ξεστομίζουν φράσεις προορισμένες να μείνουν στην Ιστορία έκλεισε λέγοντας: « Καταδικάστε με. Η Ιστορία θα με δικαιώσει ».

Όπως κάθε επανάσταση, έτσι κι αυτή είχε υψηλό τίμημα σε αίμα. Ενώ στη διάρκεια της μάχης ελάχιστοι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν και από τις δύο πλευρές, τελικά περισσότεροι από τους μισούς εισβολείς, συνελήφθηκαν και εκτελέστηκαν τις επόμενες μέρες μετά από φρικτά βασανιστήρια που ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο.

 Το εγχείρημα της 26ης Ιουλίου απέτυχε στρατιωτικά. Αποτέλεσε όμως μια αναπάντεχη πολιτική νίκη καθώς οι επιπτώσεις του ήταν πολύ σημαντικές. Τα ιδανικά που εμπνεύσανε τους νεαρούς επαναστάτες, το απαράμιλλο θάρρος τους , αλλά και η αγριότητα που επέδειξε το καθεστώς στην εξόντωσή τους, αφύπνισε την κοινή γνώμη και ξεσήκωσε αντίδραση στο καθεστώς Μπατίστα.

Η επίθεση στο φρούριο Μονκάδα ήταν η πρώτη πράξη της επανάστασης. Ακολούθησαν αρκετές ακόμα μέχρι να πέσει τελικά η αυλαία στην Αβάνα έξι χρόνια αργότερα. Ο Κάστρο πάντως ισχυρίζεται ότι η επανάσταση άρχισε με την πρώτη εξέγερση των Κουβανών για την ανεξαρτησία, στις 10 Οκτωβρίου του 1868 και «επεκτείνεται δια μέσου της Ιστορίας» (2).

Πανηγυρισμοί στην Αβάνα κατά την
είσοδο των επαναστατών, το 1959

1. Hugh Thomas «The Cuban Revolution» Εκδόσεις Weidenfeld and Nicolson

2. Ιγνάσιο Ραμόνε, «Εκατό ώρες με τον Φιντέλ- βιογραφία σε δύο φωνές» Εκδόσεις Πατάκη.

Πηγή: http://tsalapetinos.blogspot.com/